Ngày17/6/1929, Đông Dương Cộng sản Đảng ra đời và lấy phong trào công nhân làm nòng cốt cho phong trào cách mạng, lấy việc vận động công nhân làm trung tâm công tác của Đảng, Đảng cử hàng loạt cán bộ vào nhà máy, hầm mỏ, nắm các công hội do Hội Việt Nam cách mạng thanh niên đã lập từ trước để tuyên truyền chủ nghĩa cộng sản, phổ biến tôn chỉ, mục đích Điều lệ của Công hội đỏ, chọn lọc những quần chúng tích cực kết nạp vào Công hội đỏ. Ban chấp hành TW lâm thời Đông Dương Cộng sản đảng quyết định tổ chức Hội nghị đại biểu Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ lần thứ I ngày 28/7/1929 tại số nhà 15 Hàng nón – Hà Nội. Đại hội đã bầu Ban chấp hành Trung ương lâm thời Tổng Công hội Đỏ gồm 06 đồng chí do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh, ủy viên BCH TW lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng đứng đầu. Đại hội cũng đã thông qua Chương trình, Điều lệ của Công hội Đỏ và quyết định xuất bản báo Lao động (số đầu tiên ngày 14/8/1929 do chính đồng chí Nguyễn Đức Cảnh và Trần Học Hải phụ trách). Tại Đại hội V Công đoàn Việt Nam ( tháng 11/1983) đã Quyết định lấy ngày 28/7/1929 là ngày thành lập Công đoàn Việt Nam. Trải qua các thời kỳ cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Công đoàn Việt Nam có nhiều tên gọi khác nhau để phù hợp với nhiệm vụ của từng giai đoạn:
1- Công hội Đỏ ( năm 1929 – 1935)
2- Nghiệp đoàn ái hữu ( 1935 – 1939).
3- Công nhân phản đế ( 1939 – 1941).
4- Công nhân cứu quốc ( 1941 – 1945).
5- Tổng LĐLĐ Việt Nam ( 1946 – 1961).
6- Tổng Công đoàn Việt Nam ( 1961 – 1988).
7- Tổng LĐLĐ Việt Nam ( 1961 đến nay).
Từ ngày 1/1/1950 đến ngày 15/1/1950, tại chiến khu Việt Bắc, Đại hội lần thứ I Công đoàn Việt Nam đã họp và đề ra nhiệm vụ mới của giai cấp công nhân và Công đoàn trong kháng chiến. Đại hội đã bầu đồng chí Hoàng Quốc Việt, ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng làm Chủ tịch, đồng chí Trần Danh Tuyên được bầu làm Tổng thư ký Tổng LĐLĐ Việt Nam.
Từ ngày 23-27/2/1961 Đại hội công đoàn Việt Nam lần thứ II đã được tổ chức tại Hà Nội. Đại hội đã quyết định đổi tên Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thành Tổng Công đoàn Việt Nam. Đồng chí Hoàng Quốc Việt - ủy viên TW Đảng được bầu lại làm Chủ tịch đoàn Chủ tịch Tổng công đoàn Việt Nam, đồng chí Trần Danh Tuyên được bầu lại làm Tổng thư kí.
Từ ngày 11 đến 14-2-1974, Đại hội lần thứ III Công đoàn Việt Nam đã họp tại Hà Nội. Đại hội xác định phương hướng, nhiệm vụ của công tác công đoàn và phong trào công nhân trong giai đoạn mới. Đồng chí Tôn Đức Thắng được bầu làm Chủ tịch danh dự Tổng Công đoàn Việt Nam. Đồng chí Hoàng Quốc Việt được bầu lại làm Chủ tịch Tổng Công đoàn Việt Nam. Tổng thư ký là đồng chí Nguyễn Đức Thuận. Ngày 6-6-1976, Hội nghị thống nhất Công đoàn toàn quốc đã họp tại Hội trường Thống nhất, thành phố Hồ Chí Minh. Dự hội nghị có 72 đại biểu thay mặt cho 3 triệu đoàn viên công đoàn hai miền Nam – Bắc, Hội nghị đã quyết định thống nhất Công đoàn hai miền Nam - Bắc thành “Tổng Công đoàn Việt Nam”. Đồng chí Hoàng Quốc Việt – ủy viên Ban chấp hành TW Đảng được bầu làm Chủ tịch Ban Chấp hành Tổng Công đoàn Việt Nam, đồng chí Nguyễn Đức Thuận làm Tổng thư ký.
Đáp ứng yêu cầu của phong trào công nhân, công đoàn trong cả nước, Đại hội lần thứ IV Công đoàn Việt Nam đã khai mạc tại Hà Nội vào ngày 8-5-1978.Tham dự đại hội có 926 đại biểu, thay mặt cho trên 3 triệu đoàn viên công đoàn, công nhân, viên chức trong cả nước. Đại hội đã xác định những nhiệm vụ của giai cấp công nhân và phong trào công đoàn là: vận động tập hợp, đoàn kết CNLĐ, phát huy truyền thống cách mạng, hăng hái thi đua lao động sản xuất thực hiện thành công kế hoạch 5 năm lần thứ hai. Đại hội bầu đồng chí Nguyễn Văn Linh, ủy viên Bộ chính trị Ban chấp hành TW Đảng làm Chủ tịch Ban Chấp hành Tổng Công đoàn Việt Nam. Đồng chí Nguyễn Đức Thuận làm Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư kí.
Từ ngày 12/11/1983, tại Hà Nội, Đại hội đại biểu lần thứ V Công đoàn Việt Nam đã được tổ chức. Dự đại hội có 949 đại biểu. Đại hội khẳng định tiếp tục thực hiện nhiệm vụ chung của công đoàn trong cách mạng xã hội chủ nghĩa đã được nêu ra từ Đại hội Công đoàn toàn quốc lần thứ IV. Đại hội đề ra những nhiệm vụ cụ thể của phong trào công nhân và Công đoàn Việt Nam, nhằm thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ V của Đảng Cộng sản Việt Nam.Đồng chí Nguyễn Đức Thuận – ủy viên TW Đảng được bầu lại làm Chủ tịch, đồng chí Phạm Thế Duyệt – Uỷ viên dự khuyết TW Đảng được bầu làm Phó chủ tịch kiêm Tổng thư kí Tổng Công đoàn Việt Nam. Đại hội quyết định lấy ngày 28/7/1929 là ngày thành lập Công đoàn Việt Nam. Năm 1984, Nhân dịp kỉ niệm 55 năm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7/1929 –28/7/1984), Nhà nước đã tặng Tổng Công đoàn Việt Nam Huân chương Sao Vàng – Huân chương cao quý nhất của Nhà nước Việt Nam.
Đại hội lần thứ VI Công đoàn Việt Nam họp từ ngày 17 đến ngày 20/10/1988 tại Hà Nội. Dự đại hội có 834 đại biểu của 58 đoàn cùng với 225 đại biểu khách mời, 59 đại biểu của 32 đoàn khác quốc tế. Đại hội đã xác định “Việc làm, đời sống, dân chủ và công bằng xã hội” là mục tiêu hoạt động của công đoàn các cấp.
Đại hội quyết định đổi tên Tổng Công đoàn Việt Nam là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Đổi tên Liên hiệp công đoàn tỉnh, thành phố, đặc khu, huyện, thị xã là Liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, đặc khu, huyện, thị xã. Bỏ chức danh Tổng thư ký, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là người đứng đầu Ban Chấp hành và Ban Thư ký Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; thay chức danh Thư ký công đoàn các cấp bằng chức danh Chủ tịch công đoàn. Đại hội đã bầu đồng chí Nguyễn Văn Tư - ủy viên dự khuyết Ban chấp hành TW Đảng làm Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Đại hội VI Công đoàn Việt Nam được ghi nhận là Đại hội đổi mới của phong trào công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam.
Từ ngày 9 đến 12/11/1993, Đại hội lần thứ VII Công đoàn Việt Nam đã họp tại Hà Nội. Tham dự Đại hội có hơn 600 đại biểu thay mặt cho công nhân, viên chức và lao động khắp mọi miền đất nước. Đại hội đánh giá cao sự cống hiến của toàn thể CNLĐ, trí thức, văn nghệ sĩ trong tất cả các cơ sở sản xuất, kinh doanh, phục vụ, an ninh và quốc phòng, các cơ quan quản lý nghiên cứu khoa học các trường học, bệnh viện, các đơn vị hành chính sự nghiệp. Nghị quyết Đại hội VII Công đoàn Việt Nam khẳng định: “Trong bước ngoặt đầy thử thách, giai cấp công nhân nước ta đã tỏ rỏ bản lĩnh chính trị vững vàng, vượt qua mọi khó khăn trong bước đầu chuyển sang cơ chế thị trường, hăng hái đi đầu trong công cuộc đổi mới, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế xă hội, củng cố quốc phòng và an ninh của đất nước, giữ vững ổn định về chính trị”. Đại hội xác định mục tiêu hoạt động công đoàn trong những năm tới là “Đổi mới tổ chức và hoạt động công đoàn, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chăm lo và bảo vệ lợi ích của công nhân lao động”. Đồng chí Nguyễn Văn Tư - ủy viên TW Đảng, được bầu lại làm Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam.
Từ ngày 3 đến ngày 6/11/1998, Đại hội lần thứ VIII Công đoàn Việt Nam đã họp tại Hà Nội. Tham dự Đại hội có 898 đại biểu, đại diện cho hàng triệu đoàn viên công đoàn và công nhân, viên chức lao động cả nước, 31 đoàn đại biểu quốc tế, đại diện Tổ chức Liên hiệp công đoàn Thế giới, đại biểu công đoàn các nước trong khu vực và các đoàn Ngoại giao. Đại hội khẳng định: Đội ngũ công nhân, viên chức, lao động nước ta đă tỏ rơ bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng và quyết tâm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, nỗ lực vươn lên trong lao động và công tác... giữ vai trò quyết định thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần ổn định chính trị, an ninh quốc phòng, xứng đáng là giai cấp lãnh đạo cách mạng, lực lượng nòng cốt, đi đầu trong sự nghiệp CNH-HĐH đất nước vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xă hội công bằng và văn minh”. Đại hội xác định mục tiêu và khẩu hiệu hành động của Công đoàn là “Vì sự nghiệp CNH - HĐH đất nước, vì việc làm, đời sống, dân chủ và công bằng xã hội, xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn vững mạnh”. Đại hội đã bầu đồng chí Cù Thị Hậu - ủy viên TW Đảng làm Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam.
Đại hội Công đoàn Việt Nam lần IX họp từ ngày 10 – 13/10/2003, tại Cung văn hóa lao động Hữu nghị Việt - Xô, thủ đô Hà Nội. 900 đại biểu ưu tú, đại diện cho hơn 4,2 triệu đoàn viên đã về dự Đại hội.
Khẩu hiệu hành động của tổ chức Công đoàn trong thời kỳ mới là: Xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức CĐ vững mạnh, chăm lo bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của CNVCLĐ, góp phần tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.
Đại hội IX Công đoàn Việt Nam là Đại hội “Đoàn kết, trí tuệ, dân chủ, đổi mới”, thể hiện ý chí và nguyện vọng to lớn của giai cấp công nhân, của đội ngũ CNVCLĐ và tổ chức Công đoàn Việt Nam bước vào thế kỷ và thiên niên kỷ mới. Đại hội bầu Ban chấp hành gồm 150 ủy viên. Ban Chấp hành khoá IX đã bầu ra 19 uỷ viên. Đồng chí Cù Thị Hậu, ủy viên Trung ương Đảng được bầu lại làm Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam. Đồng chí Đặng Ngọc Tùng - Phó Chủ tịch thường trực; các đồng chí Đặng Ngọc Chiến, Đỗ Đức Ngọ, Nguyễn Đình Thắng, Nguyễn Hòa Bình được bầu làm phó Chủ tịch.
Đại hội X Công đoàn Việt Nam diễn ra từ ngày 02-5/11/2008 tại Cung Văn hoá lao động Hữu nghị Việt Xô, Hà Nội. Tham dự Đại hội có 985 đại biểu chính thức.
Đại hội X Công đoàn Việt Nam là Đại hội đầu tiên của thời kỳ đất nước hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế; nước ta chính thức là thành viên WTO; là uỷ viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên Hiệp quốc; giai cấp công nhân và cán bộ, đoàn viên, công đoàn cơ sở phát triển nhanh; Ban Chấp hành TW Đảng ban hành Nghị quyết về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”.
Khẩu hiệu hành động của Đại hội X Công đoàn Việt Nam: “Công đoàn Việt Nam đổi mới, sáng tạo; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động; vì sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước”. 8 nhóm chỉ tiêu phấn đấu trong nhiệm kỳ X với các chương trình hành động cụ thể cũng đã được thông qua.
Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn LĐVN khoá X gồm 160 đồng chí. Tại phiên họp thứ nhất, Ban Chấp hành TLĐ khoá X đã bầu Đoàn Chủ tịch TLĐ gồm 21 đồng chí; Uỷ ban kiểm tra TLĐ gồm 13 đồng chí. Đồng chí Đặng Ngọc Tùng được bầu làm Chủ tịch TLĐ.
Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XI, nhiệm kỳ 2013 - 2018 diễn ra từ ngày 27 - 30/7/2013, tại Cung Văn hoá Lao động Hữu nghị Việt - Xô, Thủ đô Hà Nội. Tham dự Đại hội có 944 đại biểu triệu tập thuộc 83 đoàn đại biểu; 07 đoàn đại biểu quốc tế, trong đó 04 đoàn đại biểu Công đoàn quốc tế từ nước ngoài vào và 03 đại diện tổ chức quốc tế tại Việt Nam.
Đại hội thống nhất đề ra mục tiêu, phương hướng tổng quát và phương châm hành động của tổ chức CĐVN trong nhiệm kỳ 2013 - 2018:
- Mục tiêu, phương hướng tổng quát:
“Tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động công đoàn theo hướng vì đoàn viên và người lao động, vì sự phát triển bền vững của đất nước; tập trung hướng về cơ sở, thực hiện tốt chức năng chăm lo đời sống, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động; tham gia có hiệu quả vào công tác quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục và tổ chức thi đua yêu nước trong đoàn viên và người lao động; đẩy mạnh phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở, chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh, góp phần xây dựng giai cấp công nhân ngày càng lớn mạnh, xứng đáng là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.
- Phương châm hành động:
“Vì quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động, vì sự phát triển bền vững của đất nước, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động công đoàn”
Đại hội nhất trí số lượng Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khoá XI là 175 đồng chí và đã bầu tại đại hội 172 đồng chí.
Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khóa XI đã tiến hành họp hội nghị lần thứ nhất, nhất trí số lượng Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khóa XI là 27 đồng chí và đã bầu tại Hội nghị lần thứ nhất là 24 đồng chí. Hội nghị bầu đồng chí Đặng Ngọc Tùng - Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - giữ chức Chủ tịch và bầu 5 đồng chí: Mai Đức Chính, Nguyễn Thị Thu Hồng, Nguyễn Văn Ngàng, Trần Văn Lý, Trần Thanh Hải giữ chức Phó Chủ tịch;
Thực hiện Quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ, sáng 14/4/2016, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức Hội nghị Ban chấp hành bầu chức danh Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đồng chí Đặng Ngọc Tùng về nghỉ chế độ hưu trí. Các đại biểu bầu đồng chí Bùi Văn Cường - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vào BCH Tổng LĐLĐ Việt Nam và bầu giữ chức Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
Ngày 17/3/2017, tài Hà Nội, Ban chấp hành Tổng LĐLĐ Việt Nam khóa XI tổ chức Hội nghị bất thường lần thứ 10, bầu bổ sung đồng chí Trần Văn Thuật, trưởng Ban tổ chức tổng LĐLĐ Việt Nam giữ chức Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, do đồng chí Nguyễn Văn Ngàng về nghỉ chế độ hưu trí.
Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XII, diễn ra từ ngày 24 đến 26/9/2018. Tại đại hội có 947 đại biểu được triệu tập, đại diện cho hơn 10 triệu đoàn viên, công nhân viên chức lao động (CNVCLĐ) cả nước và 7 đoàn đại biểu quốc tế.
Đại hội đã tiến hành thảo luận, thông qua Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XI, mục tiêu, nhiệm vụ tổng quát của nhiệm kỳ 2018-2023; Báo cáo sửa đổi, bổ sung Điều lệ Công đoàn Việt Nam; Báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành, Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐVN khóa XI; Báo cáo tổng hợp kiến nghị của cán bộ, công chức, viên chức, công nhân lao động và tổ chức công đoàn với Đảng, Nhà nước… Tổng hợp các ý kiến thảo luận tại đại hội, Đoàn Chủ tịch đã nhận được 168 văn bản đăng ký tham luận, phát biểu tại đại hội. Trong đó có 10 ý kiến phát biểu tại hội trường, có 143 ý kiến phát biểu tại 12 trung tâm thảo luận và 12 ý kiến phát biểu tại Diễn đàn Chính phủ với chủ đề “Công đoàn Việt Nam đồng hành cùng Chính phủ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và phát triển bền vững đất nước”.
Với tinh thần "Đổi mới, đoàn kết, dân chủ, trách nhiệm", Đại hội đã Bầu Ban Chấp hành Tổng LĐLĐVN khóa XII gồm 161 đồng chí. Đoàn Chủ tịch gồm 22 đồng chí; Chủ tịch, 4 Phó Chủ tịch và 16 Ủy viên UBKT, Chủ nhiệm và 2 Phó Chủ nhiệm UBKT nhiệm kỳ 2018 - 2023, đồng chí Bùi Văn Cường được BCH bầu tái đắc cử chức danh Chủ tịch Tổng LĐLĐVN khóa 12 với số phiếu tín nhiệm 100%. 4 Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN khóa XII gồm: Đồng chí Trần Thanh Hải, Phó Bí thư Đảng đoàn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng ủy khối các Cơ quan TW, Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Thường trực, Thủ trưởng cơ quan Tổng LĐLĐVN khóa XI; đồng chí Trần Văn Thuật, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN khóa XI; đồng chí Phan Văn Anh, Trưởng ban Tài chính Tổng LĐLĐVN khóa XI; đồng chí Ngọ Duy Hiểu, Trưởng ban Quan hệ Lao động, Tổng LĐLĐVN khóa XI.
Ngày 19/7/2019, đồng chí Phạm Minh Chính - ủy viên Bộ Chính trị, bí thư Trung ương Đảng, trưởng Ban Tổ chức trung ương cho biết Bộ Chính trị đã thống nhất cao quyết định đồng chí Bùi Văn Cường - ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, bí thư Đảng đoàn, chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam - thôi giữ chức bí thư Đảng đoàn Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhiệm kỳ 2018-2023; Trao quyết định của Bộ Chính trị điều động, chỉ định đồng chí Bùi Văn Cường, chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động, giữ chức bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk nhiệm kỳ 2015-2020.
Sáng 21-7- 2019, tại Hà Nội, đồng chí Phạm Minh Chính - trưởng Ban Tổ chức Trung ương - thay mặt Bộ Chính trị có buổi làm việc với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam để triển khai quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ. Theo quyết định, Bộ Chính trị đã thống nhất cao quyết định điều động, chỉ định đồng chí Nguyễn Đình Khang - ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng - thôi tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và thôi giữ chức bí thư Tỉnh uỷ Hà Nam nhiệm kỳ 2015-2020 để giữ chức bí thư Đảng đoàn Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam nhiệm kỳ 2018-2023.
Chiều 28-7- 2019 tại Hà Nội, hội nghị Ban chấp hành Tổng liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam lần thứ 4, khóa XII Tại hội nghị, đồng chí Nguyễn Đình Khang - ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, bí thư Đảng đoàn Tổng LĐLĐ Việt Nam - đã nhận được 100% phiếu đồng ý bầu vào ủy viên Ban chấp hành Tổng LĐLĐ Việt Nam, ủy viên Đoàn chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, và sau đó là 100% phiếu đồng ý bầu giữ chức chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam nhiệm kỳ 2018 - 2023.